Bestuursreis Njokuti, voorjaar 2022

Bestuursreis Njokuti, voorjaar 2022

Op 22 april vertrekken we – Robert-Jan de Gardeyn en Jos van Bemmel ( secretaris en voorzitter van Stichting Njokuti)  – van Amsterdam naar Entebbe. Op beide vliegvelden zijn lange wachtrijen. Het is al middennacht als we aankomen in hotel Egg Botanical.  De volgende ochtend staat de 25 jaar oude RAV 4 al voor ons klaar. Na koereigers en hadada-ibissen gefotografeerd te hebben bij het hotel, vertrekken we richting Masindi. Onderweg leveren we nog een pakje af op een school in Luwero. Geweldig al die kinderen om ons heen. Dit voelde weer als echt thuiskomen in Afrika. Na een prima maaltijd en dito nachtrust in Masindi, vertrekken we naar Gulu. 

School in Luwero

Murchinson Falls
Op weg naar Gulu doen we natuurlijk even het Murchison Falls Park aan.  De al jaren bestaande ferry over de Nijl naar Paraa bleek verdwenen. In plaats daarvan ligt er nu een moderne brug. Vooruitgang. Toch vonden we dat wel een beetje jammer.  Na wat giraffen, antilopen en fraaie vogels gezien te hebben, rijden we snel door naar Gulu.  In het donker (geen aanrader) komen we aan bij de ons bekende Acholi Inn. Mmm, lekkere curry!Gulu
De volgende ochtend gaan we naar het ziekenhuis van Gulu waar we een prettig gesprek hebben met Dr. James Elima, Hospital Director van Gulu Regional Referral Hospital. Volgens zeggen is hij eindverantwoordelijk voor de gezondheidszorg in Noord- Oeganda.  Ook de nog maar pas afgestudeerde orthopeed Dr. Moris Ojara was aanwezig bij het gesprek. Een sympathieke man die ook de door ons opgeleide orthopeden Dr. Kibera en Peter Makanza uit Arusha in Tanzania kent. We zullen proberen hem financieel te ondersteunen bij de aanschaf van basaal orthopedische instrumenten. Overigens vertrekt Dr. Elima binnenkort naar een ander ziekenhuis, omdat zijn vier  jaar in Gulu erop zitten.v.l.n.r. Robert-Jan, James, Jos, Moris

Houtskool en hutjes langs de weg Gulu- Kitgum

Kitgum
De volgende dag rijden we met onze RAV 4  – helaas met kapotte airco – door naar Kitgum. De weg is intussen door de Chinezen van prima asfalt voorzien. We gaan nog even langs bij Julius Abonga, de door ons opgeleide orthopeed die drie jaar in Kitgum heeft gewerkt, na zijn specialisatie. Hij werkt nu in het Yotcom Hospital, net buiten Kitgum. We waren erg welkom en hebben met hem en diens directeur gesproken. Het Yotcom Hospital telt maar 50 bedden met relatief veel medische mogelijkheden. De noodzaak van dit extra ziekenhuisje, zo dicht bij Kitgum, was ons niet helemaal duidelijk. 

Marktje in Kitgum
’s Avonds in het ons bekende Bomah hotel gegeten, met onze orthopeed Harry de Vries, die inmiddels ook in Kitgum aangekomen was, en zijn vrouw Ineke, en met plastisch chirurg Margot Lemmen, die namens Njokuti voor het eerst op werkbezoek mee is gegaan naar Oeganda.

Terwijl Harry en Margot aan het opereren zijn en Ineke als O.K. verpleegkundige haar steentje bijdraagt, hebben wij een zeer uitgebreid gesprek met de M.O. in charge, Dr. Pamela Atim. Zij is gynaecologe, eindverantwoordelijke, en al sinds 2003 werkzaam in het St. Joseph Ziekenhuis. Ook was de hospital administrator, Robert Ochola aanwezig. We krijgen te horen dat Julius Abonga samen met een orthopedisch clinical officer (nazorg na operaties) is vertrokken. Dit vertrek is jammer genoeg vervelend verlopen –  herkenbare Afrikaanse problematiek.  De plaats van Julius is voor korte tijd ingenomen door dr. Andrew Kaggwa, die helaas onhaalbare salariseisen heeft. Intussen (juni) is  ook hij vertrokken en komt een orthopeed uit het Lacor ziekenhuis af en toe een dagje helpen. 

Op de foto met Dr. Pamela Atim en Robert Ochola

patiënten in het ziekenhuis van Kitgum
Vrouwenafdeling van St. Joseph ziekenhuis in Kitgum
Njokuti wil weer bijdragen aan de opleiding van een nieuwe orthopedisch chirurg. Een jonge arts John Obwoche is intussen de beoogde kandidaat.  De opleiding in Kampala (Mulago) duurt vier jaar. Opnieuw is de eis – contractueel vastgelegd, voor zover dat  nageleefd wordt – dat na voltooiing van de opleiding de kersverse orthopeed vier jaar blijft werken in het St. Joseph ziekenhuis van Kitgum. Ook wil Pamela graag dat we  blijven voorzien in de aanvulling van orthopedisch instrumentarium. Ze kunnen zelf ook bestellen bij een bekende Indiase leverancier die veel goedkoper is dan de  adressen in Europa. Dat is wat ons betreft prima. Verder spreken we af dat we proberen om minstens twee keer per jaar met een missie van een orthopeed en een plastisch chirurg te komen. Na het gesprek volgde nog een uitgebreid bezoek aan het ziekenhuis zelf. 

Kalongo
De volgende ochtend (27 april)  rijden we door naar Kalongo. De weg tot Kitgum Matidi was zeer slecht maar daarna is er gelukkig een goed onderhouden onverharde weg. 

Onderweg naar Kalongo Hospital

’s Middags spreken we uitgebreid met de eindverantwoordelijke van het  Ambrosoli Memorial ziekenhuis te Kalongo, Dr Godfrey Smart en met Dr. Carmen Orlotti, een Italiaanse traumachirurg die er sinds 2019 werkzaam. De Medical Officer in charge is Dr. Godfrey Smart. Hij werkt al 13 jaar in Kalongo. Hun beoogde kandidaat voor een opleiding tot orthopeed in Kampala was Dr. Emanuel Obonyo, maar die slaagde niet voor het examen om tot de opleiding toegelaten te worden, iets wat hem erg frustreerde. De toelatingseisen lijken niet erg transparant. Hij is dus geen kandidaat meer. De volgende kandidaat was dr. Patrick Oyet maar die bleek zonder financiële ondersteuning door het ziekenhuis, zijn specialistenopleiding zelf te hebben geregeld (rijke familie?) en bleek al te zijn vertrokken. Dat het ziekenhuis hem na zijn opleiding zal terugzien in Kalongo  is heel onwaarschijnlijk want wie wil er –  in hun woorden –  nou in the middle of nowhere Kalongo zitten? Het is een arm gebied. De inkomsten die via patiënten binnenkomen maken maar een fractie uit van het totale budget. Het Ambrosoli Memorial Hospital in Kalongo is voor 70- 80% van zijn inkomsten afhankelijk van sponsors, vooral uit Italië. Door het minder waard worden van de dollar en euro ten opzichte van de Oegandese Shilling zijn deze buitenlandse giften bovendien een stuk minder Oegandese shillingen waard. Het lukt het ziekenhuis nauwelijks om specialisten te krijgen. De specialisten vragen forse salarissen en bovendien ligt het ziekenhuis erg afgelegen. De grootste behoefte is er nu aan een gynaecoloog. Als het ziekenhuis ondanks alle mitsen en maren  uiteindelijk toch  een goede en betrouwbare kandidaat vindt voor een opleiding tot orthopeed dan willen wij natuurlijk sponsoren. En men laat ons duidelijk weten dat onze ‘surgical camps’ nog steeds erg op prijs worden gesteld.

Matany
De volgende ochtend al vroeg vertrokken naar Matany hospital.  

Op weg naar Matany

Matany ligt zo’n 4-5 uur rijden van Kalongo over een slecht onderhouden onverharde weg. Maar door ongeregeldheden in het Noord-Oosten van Oeganda, het gebied van de nog deels nomadisch Karamajong- stam  (vergelijkbaar met de Masaai) hebben we een grote lus gemaakt om dit onrustige gebied heen. Dat zijn helaas heel wat meer kilometers. Totaal bijna 400 km waarvan een behoorlijk stuk onverhard, maar ja. Veiligheid boven alles. Matany ligt erg afgelegen. Langs de weg zagen we vooral Karamajong jongens die hun vee hoeden. De volgende ochtend opnieuw gesproken met de ceo Brother Gunther Nahrich, oorspronkelijk uit Duitsland en met de medical director Dr. John Bosco, die daarnaast ook gynaecoloog is. Het ziekenhuis ziet er naar Afrikaanse begrippen zeer goed uit. We zien veel schotwonden bij jonge kerels  – vanwege ongeregeldheden binnen de Karamajong gemeenschap – die in bed liggen met bovenbeenfracturen. De botfragmenten worden bijeengehouden door fixateurs externes (uitwendige fixatie met een soort mecano-onderdelen).

Ziekenhuisgang Matany Hospital

Foto ziekenhuisafdeling Matany Hospital: Bovenbeensbreuken met fixateurs externes
Ook zijn er veel heupfracturen die zonder operatie worden behandeld. Het ziekenhuis ontvangt veel giften uit Duitsland en vooral Italië. Er ligt een eigen airstrip dichtbij het ziekenhuis. Het ingebonden jaarverslag ziet er indrukwekkend uit. Naast 15.000 opnames, 1700 bevallingen en 560 keizersneden vinden er ook 380 orthopedische operaties per jaar plaats, volgens dit jaarverslag. Deze ‘orthopedische’ operaties  zijn voor groot deel het gevolg van schotwonden en huiselijk geweld. Twee chirurgen voeren ook eenvoudige orthopedische operaties uit. Eigenlijk hebben ze geen echte behoefte aan een orthopedisch chirurg: dus Njokuti hoeft niet iemands opleiding tot orthopeed te sponsoren voor Matany.

Op de foto met Br. Gunther en Dr. John

Moeders met kinderen Consultatiebureau in het ziekenhuis
Er is wel behoefte aan orthopedisch materiaal, vooral aan fixateurs externes. Daarnaast zijn  Njokuti’s missies (orthopeden en eventueel een plastisch chirurg) zeer welkom. Er zijn genoeg hulpbehoevende patiënten. Bovendien kan er gewerkt worden in twee  OK’s tegelijk. Ze hebben twee anesthesisten en goede orthopedische nazorg. Het grootste probleem voor Njokuti is de grote afstand. Weliswaar is Matany qua kilometers (472 km) net zo ver van vluchthaven Entebbe als Kitgum, maar om in Matany te komen moet je door Kampala: daardoor komen er een paar uur files bij t.o.v. Kitgum. In één dag is de reis naar Matany eigenlijk niet te doen. Afgesproken wordt dat Harry de Vries er samen met Ineke in augustus dit jaar heen gaat. 

Entebbe
De volgende dag rijden we terug naar Entebbe, met een overnachting in Mbale. Door enorme files vanaf Jinja tot Kampala kwamen we pas laat aan in het Egg Botanical Hotel. We zijn gaan eten bij Precious, een leuk restaurant direct tegenover het hotel. Dankzij hun generator konden wij daar onze telefoons opladen, want de stroom was in een groot deel van Entebbe uitgevallen door een omgevallen boom met draadbreuk tot gevolg.  In afwachting van onze vlucht hebben we de volgende ochtend een uitstapje gemaakt naar Mabamba Swamps, op zoek naar de Shoebill, een zeer bijzondere en zeldzame vogelsoort.                    


Shoebill
Tot slot vlogen we met een rustige nachtvlucht, en veel ervaringen wijzer, terug naar huis. We hebben weer voldoende plannen en afspraken kunnen maken om als Stichting Njokuti ons steentje bij te blijven dragen bij de ontwikkeling van de gezondheidszorg in Oeganda.

Reacties zijn gesloten.